Πρόσφατη αδημοσίευτη έρευνα του Ryan M. Niemiec Psy.D. με δείγμα 9.000 άτομα κατέδειξε τις δημοφιλέστερες αρετές ενδυνάμωσης που θα εύχονταν να είχαν αυτά τα άτομα για καλύτερη ψυχική υγεία κι ευεξία. Η λίστα του ερωτηματολογίου περιλάμβανε 24 χαρακτηριστικές πηγές ενδυνάμωσης, όπως αγάπη, πνευματικότητα, αυτοφροντίδα, αισιοδοξία και θετικότητα. Όμως καμμιά από αυτές τις “προβλεπόμενες” αρετές δεν κατόρθωσε να μπει στο top-5 της λίστας. Σύμφωνα με την έρευνα στις κορυφαίες θέσεις των ερωτηθέντων, βρέθηκαν οι πέντε αρετές ψυχικής ενδυνάμωσης που ακολουθούν:
5_ Αυτοέλεγχος
Μεγάλο ποσοστό ανθρώπων θα ήθελαν να είχαν περισσότερη αυτο-ρύθμιση και περισσότερο αυτοέλεγχο. Έτσι ώστε να έχουν περισσότερο έλεγχο των συναισθημάτων, των παρορμήσεων, των κακών συνηθειών και των λεγομένων τους.
4_ Γενναιότητα
Οι άνθρωποι θέλουν να είναι πιο γενναίοι. Είναι πρόκληση να είναι κανείς αρκετά γενναίος ώστε να ξεφύγει από το προσωπικό της comfort zone. Χρειάζεται γενναιότητα για να αμφισβητήσει κανείς το σύστημα ή το status quo, για να εκφέρει μια μη δημοφιλή άποψη και για να αντιμετωπίσει τους φόβους του. Η γενναιότητα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αλλά είναι ένα μονοπάτι για να γίνουμε πιο αυθεντικοί και να βοηθάμε τον διπλανό μας.
3_ Επιμονή
Οι άνθρωποι εύχονται να μην τα παρατούσαν τόσο εύκολα. Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο να είναι κανείς επίμονος. Όταν προσπαθούμε να φτάσουμε σε έναν στόχο νιώθουμε ψυχική κούραση. Αισθανόμαστε σωματική κόπωση, έχουμε αρνητικές κρίσεις κι ανθρώπους που προσπαθούν να μας σταματήσουν. Όμως, η επιμονή μπορεί να ξεπεράσει αυτά τα εμπόδια. Είναι αυτή η εσωτερική φωνή που λέει, «Συνέχισε… συνέχισε… μην τα παρατάς».
2_ Δημιουργικότητα
Οι άνθρωποι θέλουν να βρίσκουν περισσότερες ιδέες. Θέλουν να είναι πιο δημιουργικοί. Το μυαλό τους τους φέρνει συχνά εμπόδια: «Τι θα σκεφτούν οι άνθρωποι γι’ αυτό που δημιούργησα;» «Κι αν αποτύχω;» «Τι μπορεί να χάσω;». Η ανάγκη για δημιουργικότητα μας υπενθυμίζει ότι είναι μεγάλης αξίας για την ψυχική μας ευεξία το να μπορούμε να δοκιμάζουμε νέους τρόπους να κάνουμε πράγματα, να σκεφτόμαστε νέες λύσεις στα προβλήματά μας και να αναλαμβάνουμε νέα δράση.
1_ Συγχώρεση
Οι άνθρωποι εύχονται να ήταν πιο εύκολο να συγχωρούν. Αυτό είναι απολύτως λογικό. Το ψυχικό φορτίο της διατήρησης της αγανάκτησης, του θυμού και των πληγωμένων συναισθημάτων μπορεί να είναι συντριπτικό. Η συγχώρεση όμως απαιτεί χρόνο. Πρόκειται για μια εντελώς προσωπική υπόθεση, συνυπάρχει πάντα με τη δικαιοσύνη και δεν προϋποθέτει ούτε συνεπάγεται απαραίτητα τη συμφιλίωσή μας με τον άλλο.
Εξάσκηση ενδυνάμωσης
Μπορούμε άραγε να αποκτήσουμε ή να εξασκήσουμε αυτές τις αρετές ψυχικής ενδυνάμωσης; Ακολουθούν στρατηγικές από το βιβλίο Character Strengths Interventions του Niemiec (2018).
Συγχώρεση. Αποφασίστε με ελεύθερη βούληση ότι θέλετε να συγχωρήσετε το άτομο που σας πλήγωσε. Σταματήστε να βλέπετε τον εαυτό σας ως θύμα. Προσπαθήστε να δείτε τον άλλο πίσω από τις πράξεις του.
Δημιουργικότητα. Αναπτύξτε αποκλίνουσα σκέψη. Αυτό σημαίνει ότι όταν αντιμετωπίζετε ένα πρόβλημα, μπορείτε να βρείτε πολλές εναλλακτικές λύσεις αντί να αναζητάτε μία «σωστή» λύση. Αφού ονομάσετε ένα πρόβλημα, δημιουργήστε μια λίστα ιδεών για πιθανές λύσεις.
Επιμονή. Καθώς εργάζεστε σε ένα έργο, δώστε προσοχή στο πόσο καλά έχετε εστιάσει, έχετε προσπαθήσει και έχετε δώσει την ενέργειά σας στο συγκεκριμένο έργο. Επιβραβεύστε τον εαυτό σας όταν «προσπαθείτε για το καλύτερο», αντί να τον επιβραβεύετε μόνο όταν επιτευχθεί ο στόχος, κάτι που κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι.
Γενναιότητα. Καθώς σκέφτεστε να χρησιμοποιήσετε τη δύναμη της γενναιότητάς σας, εστιάστε στο αποτέλεσμα της θαρραλέας πράξης. Για παράδειγμα, σκεφτείτε το άτομο που θα βοηθούσατε ή υπενθυμίστε στον εαυτό σας το καλό της πράξης που θα κάνατε.
Αυτο-ρύθμιση. Ξεκινήστε ένα καθημερινό αρχείο καταγραφής αυτοελέγχου, χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή σας ή μια smart συσκευή. Παρακολουθήστε πώς αισθάνεστε ψυχικά κάθε μέρα. Παρακολουθήστε την πρόσληψη φαγητού και ποτού, τις δραστηριότητές σας και τα άτομα με τα οποία αλληλεπιδράτε. Σημειώστε τα μοτίβα που εμφανίζονται πριν νιώσετε κάπως.
Πηγή: Niemiec, R. M. (2018). Character strengths interventions: A field-guide for practitioners. Boston: Hogrefe.
Κεντρική φωτογραφία Lucas Souza.
Κείμενο της Dr Μαρίζας Χατζησταματίου, Ψυχολόγος MSc, PhD, Διδάκτωρ Παν/μίου Θεσσαλίας . my-psychology.gr
